Koktajl ma dosyć długą historię swego istnienia. Napój ze zmieszanych alkoholi znany był w Anglii już w XVIII w. Nazywano go coctail, co oznaczało „ogon mieszańca” lub „koguci ogon”. Pierwsza nazwa powstała wśród bywalców wyścigów konnych, którzy tak określali konie niepełnej krwi. Druga nazwa ma inny rodowód. Otóż różne gatunki alkoholu wlewane do jednego kieliszka układają się przed zmieszaniem w różnokolorowe warstwy. Stąd porównanie z kogucią ozdobą.

W XIX w. pojawiły się pierwsze przepisy, które dość szybko przekroczyły granice Anglii. Koktajl stał się modny. Obecnie ma światową renomę, jasno skodyfikowane przepisy i miliony zwolenników. Tworzenie koktajli jest sztuką kuchni napojów. Na ogół nie miesza się alkoholu uzyskiwanego z nasion (whisky, gin, wódka) z alkoholem wytwarzanym na bazie winogron (koniak, armagnac). Nie miesza się też alkoholi tego samego pochodzenia (np. wódki z ginem). Dodatki aromatyczne służą wzbogaceniu alkoholu o swoje specyficzne zalety smakowe.

Koktajl jest mieszaniną, w różnych proporcjach alkoholi, likierów, win, syropów i aromatycznych dodatków. Nie jest to jednak zwykłe, przypadkowe zmieszanie, lecz sztuka zmieszania. Polega ona na tym, żeby skojarzyć dwa lub więcej składników i uzyskać coś lepszego, o wyrafinowanym, subtelnym smaku.


Koktajle dzieli się na kilka grup:

Short drink sporządza się bez dodatków i rozcieńczających składników; dodaje się żółtko lub cytrynę i cukier. Podawane są w kieliszkach o pojemności 30-120 ml.

Long drink to koktajl uzupełniany wodą, napojami gazowanymi, wodą sodową, schwepsem, piwem, winem lub szampanem. Podaje się w szklankach o pojemności 120-330 ml.

Przyrządza się też koktajle podawane na ciepło – hot drink, serwowane z mlekiem, jajkiem, sporządzane na owocach i uzupełniane winem, a także koktajle bezalkoholowe, przygotowywane na bazie soków z owoców, wód sodowych i mleka.


Warunkiem przygotowywania dobrych koktajli jest odpowiednio zaopatrzony bar. Zestaw alkoholi powinien być uzupełniony zapasem wody sodowej, coli, piwa, szampana i soków owocowych.

Pełny zestaw alkoholi i dodatków w barze profesjonalnym to:

• whisky (przede wszystkim szkocka), bourbon (whisky amerykańska), gin, wódka (ceniona jest polska, rosyjska i fińska), rum, angostura (wódka ze skórek pomarańczy), tequila (wódka meksykańska z owoców kaktusa), koniak, armaniak, calvados, Campari, wermut (Cinzano, Martini),
  
• likiery o różnych smakach, przeważnie miętowe, kawowe, kakaowe, jarzębinowe, wiśniowe, z soku z czarnej porzeczki, pomarańczowe, bananowe, brzoskwiniowe, korzenne i ziołowe,
  
• szampan, wino, piwo,
  
• cukier w syropie, syrop z owoców granatu, wody gazowane, sodowa (indian tonic, schweppes, cola), napoje i soki owocowe.

Do przygotowania koktajli potrzebne są specjalne naczynia i przyrządy. Są to: shaker, elektryczny mikser i szklane naczynie wraz z mieszadełkiem, karafka, ekspres do kawy, miarki do dozowania, tacka do cięcia nożem i nóż, korkociąg z otwieraczem i nożykiem, pojemnik na lód, młynek do lodu, naczynie do wyciskania cytryny, sitko do koktajlu, lejek, naczynie do schładzania napojów w butelkach, szczypce do lodu, szczypce do kruszenia lodu i słomki.

W barku powinien znajdować się odpowiedni wybór kieliszków i szklanek do koktajli, o różnym kształcie i pojemności. Bar profesjonalny powinien dysponować bardzo bogatym wyborem szkła do koktajli. Renomowane bary posiadają zestawy szkła koktajlowego produkcji znanych firm i hut.

Istnieją cztery sposoby przyrządzania koktajli: bezpośrednio w szklance lub kieliszku, w naczyniu do mieszania, przy pomocy shakera i w elektrycznym mieszadle. Przyrządzanie koktajlu bezpośrednio w szklance lub kieliszku jest najprostsze i najszybsze. Do kieliszka wkłada się lód, wlewa odpowiednie składniki, miesza słomką i koktajl jest gotowy.

Druga metoda polega na tym, że do specjalnego naczynia wkłada się lód, wlewa odpowiednie składniki i miesza za pomocą łyżeczki-mieszadełka. Ruchy muszą być szybkie i energiczne. Pozwala to na schłodzenie składników i niegwałtowne połączenie ich w jednolitą całość. Podobnie przyrządza się koktajl w shakerze, z tym, że przygotowany koktajl wlewa się do szklanek przez specjalne sitko, by zatrzymać na nim resztki lodu. Jeżeli używa się mieszadła elektrycznego, to najpierw wkłada się do niego dobrze skruszony lód, potem wlewa się składniki, miesza się przez kilka sekund, po czym wlewa się za pomocą sitka do szklanek lub kieliszków.

Koktajlu nie podaje się jak szklanki wody. Szklanki lub kieliszki, w których podaje się napój, dekoruje się świeżym owocem, plasterkiem cytryny lub pomarańczy i obowiązkowo dodaje się jedną lub dwie słomki odpowiedniej długości. Koktajl serwuje się gościom siedzącym przy stole z prawej strony (tak jak wino).

Koktajle pije się często przed jedzeniem, a więc na czczo. Nie wszystkie koktajle są słabe, niektóre działają jak czysty alkohol. By uniknąć picia na pusty żołądek, podaje się wraz z koktajlem „coś na podniebienie”. Mogą to być orzeszki, oliwki, sucha kiełbasa, małe kanapki z kawiorem, łososiem lub żółtym serem.